Giữ Yên

Sau buổi họp, anh hỏi:

— Ý của em đó hả?

Cô khựng người, rồi gật.

— Ờ… Em đọc qua mấy bài báo kinh tế… rồi nghĩ vậy.

Phong nhìn cô rồi thấy lạ lẫm, nhưng không nói gì thêm, chỉ gật đầu. Từ đó, không hiểu sao, Phong lại bắt đầu để cô đi theo nhiều hơn. 

Có hôm, anh còn quay sang bảo thư ký:

— Để Ngà sắp lịch lại đi. Tôi nghĩ cô ấy có góc nhìn riêng của cô ấy.

Về nhà, Ý An không khoe với ai, cô biết vị trí này… không phải của mình. Nhưng trong lòng, cô thấy ấm một chút, không phải ấm vì được công nhận, mà là vì – lâu lắm rồi, cô mới được sống thật một phần nhỏ. Dù là một phần nhỏ thôi, nhưng cũng là của cô – chứ không phải của cái tên “Ngọc Ngà”.

Đêm về, khi ông Mẫn đi ngủ, cô lén mở laptop. Cô tải sách về đọc, sách gì cũng đọc: kinh tế, ngôn ngữ, lịch sử, thậm chí cả tài liệu về đầu tư, tài chính. Cô còn viết ra giấy từng từ tiếng Anh mình không biết. Cô dán từng tờ giấy đó trong tủ, dưới gầm bàn, sau nhà vệ sinh, mỗi khi đi ngang, cô tự nhẩm: “Economics: kinh tế học. Stakeholder: bên liên quan. Equity: cổ phần…”

Cô học trong lặng lẽ, không ai biết, vì ông Mẫn cấm, vì vai của cô là “Ngọc Ngà” – một người đàn bà mê shopping, chứ không mê đọc sách.

Có hôm ông Mẫn bắt gặp cô ngồi đọc sổ tay kế toán, ông ta quát ngay:

— Cô đang làm gì vậy? Cô định làm lộ hết à?

Ý An giật mình, gập sổ lại.

— Tôi chỉ muốn biết để… phòng khi có gì thì tôi sẽ không nói sai.

Ông nhìn cô, giọng trầm xuống:

— Vai của cô không cần thông minh, chỉ cần đúng kịch bản là được.

Cô gật đầu, không cãi, nhưng trong lòng – lặng như đá chìm.

Cô hiểu rồi, người ta chỉ mượn thân xác cô, chứ không bao giờ cần đến đầu óc cô. Cô chỉ là diễn viên đóng thế – nhưng không có quyền đòi hỏi được sáng tạo.

Thế là đêm nào cũng vậy, sau khi cả nhà ngủ yên, cô ngồi bên ánh đèn bàn, giở từng trang sách, viết từng dòng chữ, không phải để thoát khỏi vai diễn, mà là để giữ lại chính mình.

“Nếu một ngày mọi chuyện kết thúc… Ít ra, mình còn có kiến thức, còn có thể đi dạy, đi làm sổ sách, đi xin việc… còn không… thì cũng chết với cái đầu ngẩng cao.”

Còn bên kia, Ngọc Ngà – người thật, thì sống như nữ hoàng, mỗi ngày là một nơi sang chảnh, mỗi đêm là một ly rượu ngoại, một cuộc chơi xa xỉ.

Gia Khánh kề bên, nói cười ngọt lịm, nịnh cô bằng những câu đầy mật:

— Em mà cứ sống kiểu này… thì thế giới này đều phải xoay quanh em thôi, em yêu.

Cô cười, dựa vào ngực hắn, không biết rằng: đằng sau mỗi nụ cười của hắn – là một kế hoạch.

Trong khi đó, Ý An – người đóng vai – thì đang từng bước nhỏ, lặng lẽ, vươn lên… trong bóng tối. Cô học không phải để làm vợ ai. Cô học không phải để giành giật cuộc sống sang trọng, mà cô học – vì người như cô… chỉ còn mỗi trí tuệ để bám vào.

Cuộc sống trong nhà họ Đoàn, nói cho cùng, cũng giống như một cái bếp than lớn. Không bốc lửa, nhưng luôn âm ỉ, mỗi người đều giữ cho mình một cái mặt nạ vừa khít – đeo mãi đến nỗi chính họ cũng quên mất thật ra bên dưới là cái gì.

Ý An – cô gái đóng giả làm vợ giám đốc – đã sống trong vai diễn ấy đủ lâu để học thuộc nhịp nhà, nhịp người, nhịp “gió”. Cô vẫn lén học vào đêm, vẫn ghi chép vào những quyển sổ nhỏ giấu trong ngăn tủ lót khăn. Cô vẫn tra từ điển khi ông Mẫn ngủ gục, và vẫn thở nhẹ như sợ chính mình sẽ đánh thức một cơn nghi ngờ nào đó trong lòng người khác. Nhưng rồi – như mọi bí mật – nó cũng bắt đầu rò rỉ.

Một sáng sớm, bà Hai – người giúp việc lâu năm của nhà họ Đoàn – dậy sớm nấu cháo. Đi ngang phòng sách thì thấy có ánh đèn mờ le lói hắt ra từ khe cửa. Bà cứ nghĩ là cậu Phong thức sớm làm việc. Nhưng khi ghé mắt nhìn vào – thì lại thấy… cô chủ đang học một cái gì đó.

Cô ngồi nghiêng người, mắt dán vào màn hình laptop, tay ghi ghi chép chép như một học sinh đang ôn bài. Bàn bên cạnh có quyển từ điển bìa nhăn, vài cuốn tài liệu dày cộp bị gạch đỏ lem nhem, có một tờ giấy in rõ mấy chữ: “Động từ bất quy tắc thông dụng – nhóm I”

Bà Hai đứng khựng lại, lưng như cứng đờ, cái cảnh đó – không hề ăn nhập gì với hình ảnh một “Ngọc Ngà” mà bà biết.

Hồi mới về làm dâu, cô chủ Ngà đập chén vào tường chỉ vì tô phở thiếu chanh. Hồi năm ngoái, cự cãi với má chồng, cổ nói một câu: “Mẹ chồng thì cũng chỉ là người dưng”. Hồi đầu năm nay, còn nạt thẳng mặt bà Hai vì lỡ làm bẩn váy hàng hiệu: “Bà làm tôi thấy hèn khi phải sống chung với bà trong cái nhà này!”

Nay, cái con người ấy – lại ngồi học tiếng Anh, không la ai, không nạt ai, không chua ngoa. Là sao?

Bà Hai kể lại đầu đuôi cho bà Loan nghe. 

Nghe xong, bà Loan chống tay lên trán, lặng đi một hồi, rồi chỉ nói đúng một câu:

— Từ hồi nào con đó biết học ư? Nó học để làm gì?

— Tôi không biết… Nhưng tôi thấy rõ. Nó học đàng hoàng, nó viết như học trò thi lớp mười hai luôn á.

Bà Loan nghiêng đầu im một phút, rồi bảo:

— Im chuyện này lại, không được kể cho ai, để tôi coi tiếp.

Từ hôm đó, bà Hai âm thầm quan sát con dâu của bà chủ. Cái kiểu quan sát không phải kiểu tò mò, mà là kiểu vừa sợ – vừa ngờ. Ý An vẫn sống như trước, nhưng bà Hai thì thấy khác, thấy cô đi nhẹ hơn, thấy cô cười thật hơn, thấy cô dọn lại giá sách, sắp xếp chén dĩa, lau khung hình gia đình… những chuyện mà trước giờ cô chủ chưa từng mó tay.

Thậm chí, có hôm, bà Hai lỡ tay làm bể chén – tưởng sẽ ăn mắng – ai dè, cô lại chạy ra hỏi:

— Tay bà có sao không? Có đứt da không?

Bà Hai luống cuống:

— Dạ… không sao.

— Vậy đừng lo, mấy cái này bể còn mua lại được, tay bà mà đứt là khó lành đấy.

Bà Hai kể lại với bà Loan, bà Loan nghe, lặng thinh, rồi một chiều nọ, khi Ý An mang hoa vào phòng khách, bà Loan gọi lại.

— Ngồi xuống đây.

Ý An khựng người, không phải vì sợ – mà vì bất ngờ, từ lúc về “làm dâu”, cô chưa từng được mẹ chồng gọi bằng giọng… nhẹ như vậy.

Bà Loan nhìn cô, chậm rãi hỏi:

— Dạo này… con làm gì mỗi đêm vậy?

Ý An bối rối, tay siết nhẹ vào mép áo.

— Con… đọc chút sách, con muốn hiểu thêm mấy thứ mà chồng con hay làm.

— Con học để làm gì?

Cô ngước lên, giọng khẽ khàng:

— Để... đừng bị ngu ạ.

— Trước giờ mày khôn lắm mà, sao giờ lại đi học?

Ý An im, một lúc sau mới đáp:

— Trước giờ... là giả vờ khôn, giờ... con muốn thiệt sự hiểu biết.

Bà Loan nhìn cô, ánh mắt không còn gai góc như ngày đầu, thay vào đó là một thứ gì đó… giống như buồn – nhưng chưa kịp nhận ra buồn vì điều gì.

— Má nói thiệt, từ hồi con được cưới về… Má chỉ mong một ngày nào đó con im lặng, giờ con im thiệt… Má lại thấy lạ.

Ý An cúi đầu.

— Con biết… trước đây con không được lòng má. Nhưng nếu được, con muốn sống đàng hoàng hơn.

Bà Loan không nói gì thêm, chỉ bảo:

— Thôi, cứ sống như vậy đi, đừng để má nghe chuyện không nên nghe là được.

Sau hôm đó, bà Loan không còn để ý nhiều như trước, nhưng bà Hai thì vẫn dõi theo. Và ở một góc nào đó trong căn nhà này, vẫn còn một người nữa – ông Mẫn – người lặng thinh nhưng chưa bao giờ rời mắt khỏi vở diễn dài hơi này. Bởi ông biết rõ: khi một nhân vật bắt đầu làm khác đi, thì kịch bản sớm muộn cũng phải viết lại.

Không ai ngờ, chỉ trong vài tháng, cái khoảng cách tưởng chừng không thể xích lại giữa hai con người từng xem nhau như hai cực – lại bắt đầu có dấu hiệu… mềm đi. Đó không phải là kiểu mềm để yêu nhau, không phải kiểu gần để thèm nhau, mà là một kiểu… hiểu ra nhau – lặng lẽ, không cần nói, không cần cố gắng.

Minh Phong ban đầu chỉ nghĩ, có lẽ do mình quá bận, đi làm thì đầu nặng, về nhà thì tim lạnh. Bao năm sống cùng vợ mà chưa một lần ngồi xuống hỏi thật sự cô ta đang nghĩ gì, giờ thì vợ thay đổi – im lặng hơn, trầm tĩnh hơn, và nhất là… không cãi lại anh nữa.

Cô bắt đầu đi theo anh họp, đưa anh nước, dọn anh giấy, có hôm còn hỏi:

— Anh có cần em ghi biên bản không?

Anh chỉ nhìn cô, rồi gật, và không biết từ lúc nào, anh quen luôn với việc có cô ngồi bên, ghi chép cẩn thận từng dòng.

Phong không phải người hay thể hiện, nhưng anh là người biết cảm, dù vợ anh có thay đổi ra sao – anh cũng sẽ nhận ra từng chút. Có hôm, anh về trễ, thấy cô chờ cơm, không nói, chỉ rót nước sẵn. Cô lặng lẽ ngồi chờ, không trách, không hỏi.

Anh bước vào, ngồi xuống, gắp cơm, rồi buột miệng:

— Dạo này em khác thế.

Ý An khựng tay, anh tiếp:

— Trước đây, em như gai, giờ… như lá mềm rồi.

Cô nhìn anh không nói, chỉ mỉm cười nhạt, như một người vừa biết mình vừa phạm luật.

Mỗi lần Phong đến gần, Ý An lại bước lùi, không phải vì ghét, mà vì sợ, sợ một ngày anh biết cô không phải vợ thật, sợ một ngày, ánh mắt dịu dàng ấy đổi thành khinh miệt, sợ cái thứ mà cô vừa bắt đầu tin là thật – chỉ là ảo tưởng.

Phong không hiểu, anh thấy cô tránh mình, thấy cô bước ngang không dám nhìn thẳng, thấy cô ngồi ăn thì gắp cho anh, nhưng không dám ngồi đối diện quá lâu.

Có lúc anh hỏi:

— Em sao vậy?

Cô chỉ đáp:

— Không sao.

Anh muốn nói thêm, nhưng rồi thôi, vì anh biết – có những chuyện người ta phải để tự mở, chứ ép ra thì chỉ có vỡ.

Chỉ có một người – luôn không để cho chuyện gì đi quá giới hạn: ông Mẫn.