PHONG BA DIỄN KỊCH HÀNG NGÀY VỚI THÁI TỬ

25.

Cái gọi là "thổ phỉ," vốn chẳng qua là lưu dân không chịu nổi gánh nặng lao dịch mà thôi.

Nếu dân chúng an cư lạc nghiệp, căn bản không cần cướp bóc người qua đường, quấy rầy cuộc sống người dân, vậy thì cái gọi là phỉ loạn và việc điều binh bình loạn chẳng khác nào trò cười.  

Nghi hoặc chồng chất, khiến người ta suy nghĩ sâu xa.  

Có những bí mật, ta không thể nói rõ, chỉ đành dùng cách bóng gió, ám chỉ nhiều nhất có thể mà thôi.  

Bệ hạ ngồi trên cao, nhìn ta săm soi, ánh mắt sắc bén:  

"Việc này ảnh hưởng đến quốc vận, khanh có biết khanh đang cáo buộc một vị Thân vương không? Nếu lời nói của khanh là bịa đặt, Huống gia cũng không bảo toàn được khanh đâu!"  

Ta dứt khoát tung vạt áo quỳ xuống, lưng thẳng như bút, trầm giọng đáp: "Thần biết!"  

Bệ hạ gõ nhẹ lên tay vịn của long ỷ, thần sắc không biết là vui hay giận: "Vừa hay, trẫm có một điều không rõ, muốn hỏi ái khanh. Nghe nói, lúc trước khanh làm quan ở huyện Tùng Diệp, thường giở thủ đoạn gian trá, to gan lớn mật, nhiều lần tự ý sửa đổi chính lệnh của triều đình, có chuyện đó không?"  

Cha ta đứng bên hít vào một hơi thật sâu.  

Ta bình thản đáp: "Đúng là có chuyện đó."  

Cha ta sắp ngất tới nơi.

Bệ hạ nhấc miếng ngọc chặn giấy trên án thư, ném mạnh xuống chân ta. Tiếng ngọc vỡ vang vọng khắp đại điện, mảnh vụn văng lên làm rách tay áo của ta.  

"Huống khanh từng có tiền án, bảo trẫm làm sao có thể tin lời khanh nói là thật?"  

Ta cụp mắt, chậm rãi đáp:  

"Huyện Tùng Diệp đất đai cằn cỗi, gió cát hoành hành, cây trồng khó sống, thậm chí không ít lần bị cát vàng vùi lấp. Dân chúng nơi ấy chịu đủ khốn khó, thường chỉ sau một đêm là gia sản tiêu tan, không kham nổi gánh nặng thuế má, đến đường cùng buộc phải vay nặng lãi của phú hào hoặc bang phái. Nhưng lãi chồng lãi, nhiều người nợ nần ngày càng nặng, không có sinh kế, có người tự tận với vợ con trong nhà. Vì vậy, thần nhận thấy nơi ấy không thể dựa vào canh tác thông thường để duy trì dân sinh, mà nên trồng một số cây trồng hiếm từ Tây Vực hoặc buôn bán hàng hóa giữa Tây Vực và Trung Nguyên mới có thể thu lợi.” 

"Nhưng dân chúng nghèo khổ đã lâu, không có tiền mua giống mới, càng không dám bỏ ruộng chuyển sang kinh doanh thương đội. Thần sức hèn lưc mọn, trình báo châu quận trưởng quan căn bản không được hồi đáp, nên đã tự chủ trương, chuyển một phần thuế má thành lao dịch, còn mở kho riêng cho dân vay bạc. Không cần thế chấp, chỉ cần ký khế ước, ngày sau trả bạc kèm khế ước làm chứng, đổi lưu dân thành lương dân."  

"Đúng là thần đã tự chủ trương. Nhưng qua hai năm, khi thần rời huyện Tùng Diệp, tổng thu nhập từ thuế má và lao dịch của cả huyện so với trước đây đã tăng gấp đôi. Khắp nơi, dân chúng an vui, số người tự vẫn mỗi năm từ hàng trăm giảm xuống chỉ còn vài chục."  

"Như vậy," ta ngẩng đầu, bình tĩnh nhìn người trên bậc thềm vàng, "Bệ hạ vẫn muốn trị tội thần sao?"  

"Huống khanh," Bệ hạ lạnh nhạt đáp, "theo luật pháp của triều ta, quan dưới thất phẩm, tự ý sửa đổi chính lệnh, là tội ch-ế-t."  

Nghe xong, cha ta bỗng chốc mềm nhũn, ngã phịch xuống đất.  

Ta đột nhiên cảm thấy thật hoang đường đến cực điểm. Hai mắt cay cay, ta khẽ nhắm mắt lại rồi mở ra, gỡ mũ quan trên đầu xuống, đặt ngay ngắn trước mặt, nghiêng đầu nói với cha:  

"Hài nhi bất hiếu..."  

"Nhưng —"  

Bệ hạ bất chợt lên tiếng, khiến tim ta như thắt lại.  

Ngài mỉm cười nói:  "Nếu đã có công lẫn tội, vậy thì miễn tội ch-ế-t, giáng chức hai cấp, phạt một năm bổng lộc là được rồi."  

Ta mụ nội nó không thốt nên lời.  

Lúc nói mấy lời như vậy, ngài có thể đừng ngắt quãng được không? Hả! Hù ch-ế-t người đấy! Được không hả!

Không buồn cười, mụ nội nó không buồn cười chút nào!  

Bệ hạ không có chút phẩm giá nào, vẫn còn cười, thậm chí còn định kéo cha ta cười theo:  

"Ha ha ha, Huống Thừa tướng, nhi tử khanh dạy dỗ tốt lắm, có phong thái năm xưa của khanh đấy."  

Cha ta lồm cồm bò dậy, ho khan vài tiếng che giấu sự bối rối, chắp tay vái một cái rồi cứng nhắc đổi chủ đề, thuật lại lời ta về việc Thiện Nghĩa Thương vi phạm quy chế, dư lương chuyển lên phía Bắc, và những dấu hiệu đáng nghi trong việc đột ngột tăng cường sửa chữa.